Rusiyaya yeni sanksiyalar tətbiq olunacaq

Avropa İttifaqı liderləri üzv ölkələrə bildiriblər ki, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) Ukraynada hərbi məqsədlər üçün istifadə edilən ikili təyinatlı malların Rusiyaya təkrar ixracını məhdudlaşdırmağa razılaşıb.

Reyting.az “Bloomberg”ə istinadla bildirir ki, Avropa Komissiyası bu həftə vəziyyətlə bağlı Avropa İttifaqı (Aİ) səfirlərini məlumatlandırıb. Mənbələr əlavə edib ki, Türkiyə də oxşar tədbiri nəzərdən keçirir.

Məlumata görə, görüləcək tədbirlər birbaşa reeksportları əhatə edəcək.

Qeyd olunur ki, Aİ son aylarda ticarət sanksiyalarını tətbiq etmək səylərini gücləndirib. Sanksiyalar xüsusilə Ukraynada tapılan və ya istehsal etmək üçün lazım olan Rusiya silahlarında istifadə edilən onlarla texnologiya və komponentləri əhatə edəcək.

BƏƏ nümayəndəsi bəyan edib ki, o, müəyyən edilmiş ikili təyinatlı əşyaların münaqişə zonalarına ixracını, təkrar ixracını məhdudlaşdırır və ikili təyinatlı əşyaların ixracına davamlı nəzarət edən qanuni ixrac nəzarəti sisteminə malikdir. Rəsmi əlavə edib ki, BƏƏ Ukraynadakı müharibə və onun qlobal iqtisadiyyat üçün nəticələri ilə bağlı beynəlxalq tərəfdaşlarla sıx dialoqu davam etdirir.

Aİ və onun G7 müttəfiqləri Rusiyaya ikili təyinatlı malların ixracını qadağan etdikdən sonra Moskva bu malları üçüncü ölkələr, xüsusən də Mərkəzi Asiya, həmçinin Türkiyə, BƏƏ və digər ölkələr vasitəsilə idxal etməklə məhdudiyyətlərdən yan keçə bilib. Ukraynanın müttəfiqləri bu ölkələrin bir çoxunu ticarət axınını məhdudlaşdırmağa inandırmağa çalışır. Aİ ölkələrinə bildirilib ki, son məlumatlar bu ölkələrin bir çoxundan Rusiyaya birbaşa ixracın indi azalmağa başladığını, lakin müharibədən əvvəlki səviyyədən yuxarı qaldığını göstərir.

Mənbələrin “Bloomberg”-ə verdiyi məlumata görə, Çin və Honq Konq Rusiyadan yüksək prioritet malların satınalmalarının 80 faizdən çoxunu təşkil edən əsas narahatlıq doğuran yurisdiksiyalara çevrilib. Kreml, ehtimal ki, Türkiyə və Serbiyadan Qazaxıstan və Qırğızıstana prioritet malların ticarətində görünməmiş və anormal artım nümayiş etdirərək, yeni tədarük marşrutları hazırlamağı bacarıb. Bununla belə, ticarət sanksiyalarının və blokun bu ölkələrlə diplomatik əlaqəsinin məqsədlərindən biri idxalı Rusiya üçün mümkün qədər bahalaşdırmaqdır.

Aİ-nin son məhdudlaşdırıcı tədbirləri sanksiyalardan yayınma ilə mübarizə üçün müxtəlif alətləri, məsələn, müəyyən malların üçüncü ölkələrdəki şirkətlərə ixracını qadağan edən mexanizm, habelə firmaların siyahısına daxil edilib. ABŞ və Böyük Britaniya da bir sıra üçüncü ölkə şirkətlərinə qarşı sanksiyalar tətbiq edib. Aİ-nin yaxın günlərdə təklif edəcəyi sanksiya paketinə, çox güman ki, əlavə tədbirlər və siyahılar daxil olacaq. Aİ-nin həmçinin qaynaq maşınları da daxil olmaqla daha çox məhsula ticarət məhdudiyyətlərini genişləndirməsi gözlənilir. Aİ-nin üzləşdiyi çətinliklərdən biri də odur ki, bu ölkələrin bir çoxu ticarət məlumatlarını vaxtında təqdim etmir və ya ümumiyyətlə məlumat vermir. Bu isə məsələni tam qiymətləndirməyi çətinləşdirir.

“Bloomberg”in mənbələri problemin miqyasına diqqət çəkərək bildiriblər ki, 20 mindən çox firma yanvar-iyul ayları arasında Rusiyaya təxminən 7 milyard avro dəyərində prioritet mallar ixrac edib. Bu şirkətlərin böyük əksəriyyəti Çin və Honq-Konqda yerləşir. Eyni zamanda belə firmalar Türkiyə, BƏƏ, Tayland, Malayziya, Tayvan, Sinqapur və Vyetnamda yerləşir.

Məlumata görə, ticarət əməliyyatlarının əsas hissəsi az sayda firmalar tərəfindən həyata keçirilir. Bəzi ölkələr, o cümlədən Qazaxıstan və Qırğızıstan, ən həssas mallara ixrac nəzarəti tətbiq edir, lakin onların etibarlılığını yoxlamaq çox vaxt çətindir.

Media bildirir ki, son altı ay ərzində Rusiya Qərb şirkətlərindən ümumi dəyəri yarım milyard dollardan çox olan qadağan olunmuş çipləri idxal edib. O, həm də idxalçıdır, milyonlarla dollar dəyərində müdafiə zavodları üçün dəzgahlar, mülki aviasiya üçün Qərb ehtiyat hissələri, həmçinin 389 milyon dollar dəyərində “iPhone” markalı elektronika idxal edilib.

Qeyd edək ki, bu yaxınlarda Mərkəzi Asiya ölkələrinin xarici işlər nazirləri Aİ ölkələrinin nümayəndələri ilə görüşdə Rusiya Federasiyasına qarşı sanksiyaları sərtləşdirməyə hazır olduqlarını bəyan ediblər.